Phong tục "Nhất nhĩ tam kiềm" của người mãn Châu.
Theo tập tục xưa của dân tộc Mãn, nữ tử sau khi được sinh ra một tai phải xỏ ba lỗ (nhất nhĩ xuyên tam khổng), mang ba khuyên, gọi là [Nhất nhĩ tam kiềm; 一耳三钳]. Khuyên tai được đeo thì tùy theo mức độ, người giàu thì dùng vàng, bạc, phỉ thúy, ngọc chế tạo thành; còn người bình thường thì dùng đồng hay những loại chất bình thường hơn.
Diễn viên Tư Cầm Cao Oa thủ vai Hiếu Trang Văn hoàng hậu trong phim Vương Triều Khang Hi dùng "Nhất nhĩ tam kiềm" |
Loại tập tục này bắt buộc phụ nữ người Mãn phải tuân thủ theo, theo như ghi chép, vào lúc tuyển tú năm Càn Long thứ bốn mươi, Càn Long Đế từng nói: “Phụ nữ dân tộc Mãn một tai phải mang ba khuyên, đây là phong tục từ xưa của người Mãn Châu, tuyệt đối không thể để thất truyền, chi nữ của bao y tá lĩnh đều chỉ mang một khuyên tai, đeo một tai một khuyên, tắc thì không phải là người của dân tộc Mãn Châu, lập tức loại đi.”
Trong những năm Càn Long, các Quý phi của ông còn có người xỏ một tai tận năm lỗ, mọi việc được ghi lại trong «Thanh bại loại sao», giống như là điều bình thường, không có gì khác lạ. Về sau thời của Gia Khánh, Đạo Quang cũng đều noi theo, cho nên tập tục này của người Mãn được kéo dài rất lâu.
Diễn viên Đổng Khiết thủ vai Hiếu Hiền Thuần hoàng hậu trong phim Như Ý Truyện cũng thể hiện phong tục này. |
Vào thời kỳ Thanh mạt, nữ giới một mực tuân thủ theo tập tục, như thời Quang Tự Đế, trong «Đại Hôn Điển Lễ Hồng đương» có ghi chép về quan phục điển lễ của Hoàng hậu: “Trang sức ở tai phải và trái ba khuyên, mỗi chiếc đều điêu khắc kim long ngậm đông châu.”
Ba khuyên tai long ngậm châu được khai quật từ lăng mộ của Ôn Hi quý phi |
Đến những năm đầu thời kỳ Dân quốc, vẫn còn có thể chứng kiến một ít người già noi theo phong tục này, có một số bởi vì vành tai nhỏ hẹp, lại một mức muốn xỏ ba lỗ nên kết quả làm cho vành tai trở thành một đường dài thông suốt. Loại tập tục này đã có từ lúc Đại Thanh nhập quan, dùng để phân biệt với người Hán, một tai chỉ xỏ một lỗ.
Về việc bé trai xỏ lỗ thì không thấy nhiều, vì để tránh việc chết yểu, nên cũng có người xỏ một lỗ mang một khuyên tai, tập tục này còn kéo dài đến cận đại, ở Đông Bắc – nơi dân tộc Mãn định cư có không ít lão phụ một tai cũng xỏ ba khuyên.